Niemcewicz i Kniaziewicz – współtwórca i obrońca Konstytucji 3 maja we wspólnym grobie w Montmorency
Julian Ursyn Niemcewicz (1758–1841) i Karol Otto Kniaziewicz (1762–1842) byli absolwentami Szkoły Rycerskiej. Ich losy związały się także z Konstytucją 3 maja, której Niemcewicz był współtwórcą, a Kniaziewicz – obrońcą.
Dzięki protekcji Adama Kazimierza Czartoryskiego młody Niemcewicz został uczniem Korpusu Kadetów i był dopuszczony do tajnych prac nad tym dokumentem. Natomiast gen. Karol Otto Kniaziewicz bronił konstytucji w wojnie z Rosją w 1792 r.
Zarówno literat, jak i generał byli też pierwszymi polskimi mieszkańcami Montmorency, gdzie spędzali lato. Obaj zmarli w Paryżu i – zgodnie z wolą Kniaziewicza – zostali pochowani we wspólnym grobie na cmentarzu w Montmorency. Zapoczątkowało to panteon polskiej emigracji.
W 1848 r. w kaplicy miejscowej kolegiaty św. Marcina polscy emigranci ufundowali obu bohaterom okazały podwójny nagrobek dłuta Władysława Oleszczyńskiego. Szczątki Niemcewicza i Kniaziewicza przeniesiono do świątyni, ale w latach 80. XIX w. ponownie przeniesiono je na cmentarz, a nagrobek w kolegiacie przesunięto na skromniejsze miejsce.
W 2022 r. Instytut Polonika przygotowuje się do remontu podwójnego nagrobka Juliana Ursyna Niemcewicza i gen. Karola Ottona Kniaziewicza na starym cmentarzu w Montmorency. Plan prac przewiduje restaurację i konserwację kamieni tumb grobowych i płyt nakrywających oraz ogrodzenia. Dodatkowo planowane są prace budowlane pozwalające na powrót grobu pod względem konstrukcyjno-architektonicznym do stanu sprzed poprzednich remontów. Projekt będzie realizowany do 2023 r.
Równolegle przygotowywana będzie dokumentacja cenotafu w kolegiacie. Prace konserwatorskie tego upamiętnienia to będzie kolejny etap projektu realizowanego we współpracy Instytutu Polonika z Towarzystwem Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami Historycznymi we Francji.
